Gebruikersgegevens.

Demping van een speaker wordt ook bepaald door de inwendige weerstand van de versterker. Deze ligt veelal rond de 0,04 Ohm of lager, vandaar dat je bij 8 Ohm belasting dan een dempingsfactor van 200 of meer ziet.

Wat bij serie schakeling van speakers vaak in de weg ligt is dat dat deze zelden of nooit dezelfde impedantie kromme hebben. Denk bijvoorbeeld aan het kleine verschil in tuning frequenties en de resonantie frequentie van de speaker. Deze impedantie bulten zijn wat verschillend en zitten elkaar dan ook in de weg, waardoor de dempingsfactor dan verslechtert in die gebieden.

Parallel aansluiten heeft die problemen niet. Beide ietwat verschillende speakers worden dan keurig elektrisch gedempt.

Wat 2 Ohm belasting betreft: vrijwel elke versterker krijg ik met 2 Ohm dummyloads in de thermal protect, ook versterkers zoals Crown Macrotech 2400 en Crown Reference Studio, ondanks dat het prachtige en stevige bakken zijn.
Bij subwoofers is dat niet zo'n probleem omdat de gemiddelde impedantie in het subwoofer gebied vaak een stuk hoger ligt, en voor topkasten/line arrays is het ook niet zo'n probleem omdat deze vaak ruimschoots onder het clipniveau draaien. In deze gevallen kom je ook goed weg met de betere budget amps die minimaal 1,5x het vermogen in 2 Ohm kunnen leveren t.o.v. 4 Ohm.

Overigens ben ikzelf nooit kapot van om op 2 Ohm te draaien. Wel 2,66 Ohm, dat gaat veelal prima. Denk bijvoorbeeld aan monitoring.

TCMC

Houd er rekening mee dat er 2 versies zijn. De nieuwe zwarte versie is totaal anders dan de eerste, en wel triple class-H volgens de omschrijving. Mede daardoor is de nieuwe versie dan ook 2 ohm stabiel vanwege minder warmte ontwikkeling.
Een tijd lang geleden heb ik een BST Liker 3600 (CA-18 kloon) gerepareerd met soortgelijke klachten. Bij de eerste versie zou ik 4 stuks 68K weerstanden en de 33V zeners doormeten die in het voorversterker gedeelte zit. Wanneer een van de 68K weerstanden onderbroken is, dan krijgt de 10 uF elco ook teveel werkspanning en ontploft vervolgens. Eindtrap zelf is haast onverwoestbaar, maar als een transistor c-e sluiting heeft, is ook meestal de emitterweerstand onderbroken. Omdat er nogal veel spanningsval over de 68K weerstanden is, zou ik deze door 1 Watt types vervangen, of door gecementeerde types die je ook vaak in geschakelde voedingen vindt.
Verder kun je als je in het stroombegrenzing circuit ingrijpt, kun je deze versterker ook op 2 Ohm laten draaien.

TCMC

Beide stellingen zijn hartstikke juist.

TCMC

Het is inderdaad buiten getest met weinig publiek. Toch is het dan wel een mooie gelegenheid om eens rond te wandelen en nagaan of het geluidsbeeld dan (min of meer) constant blijft.

Voor live toepassingen heb je vaak meer topkasten nodig om de dynamiek van de zang en elektrische gitaar overeind te houden, zonder dat de boel een grote brei gaat vormen. Het komt dan op zorgvuldig clusteren aan. In principe geldt dan het afstraal gedrag van de topkasten dat deze heel nauwkeurig moet zijn.

Verder krijg je dat met veel publiek de hoge tonen wat verloren raakt, maar vaak is er nog wat ruimte met EQ/processing. Wat overblijft is of de high driver in staat is om het mid-hoog bij hogere vermogens zonder vervorming weer te geven. In dit geval is het afhankelijk van het crossoverpunt, hoornkeel opening en de hoogst te behalen frequentie zonder fase en amplitude fouten. Nog mooier is als je directivity diagrammen kan maken en daar de zaak op afstemmen. Helaas is dat in de hobbysfeer niet echt mogelijk.

Wat het live werk indoor betreft heb ik het geluk dat ik eerst alles met Sia Smaart Live 5 alles af kan regelen. Hierna is de feedback gevoeligheid van microfoons minimaal en kun je met Shure SM58 mics de klankregeling op het mengpaneel zelfs in de middenstand laten staan.

Van de andere kant als ik naar het prijstechnische verhaal kijk, dan kom ik tot de conclusie dat de duurdere DAP speakers vanaf de X-series het best wel goed doen, en zelfs niet onderdoen met de goedkopere A-merken speakers.

TCMC

Tja, vele line array's, daarvan zijn de mid speakers ook direct stralend. Toch kun je ze prima inzetten voor Long Throw.

Bij Highlite stond vorig jaar ook een setje met LT-212 en LT-18HL speakers buiten te spelen. Na zo'n 80 meter begon er verlies van de hoge tonen op te treden. Het mid-gebied bleef goed overeind.

Bij de 12 inch line array bleven de hoge tonen goed overeind, maar liet het mid wat na. De hoorngeladen subwoofers deden op korte afstand relatief weinig, maar drukte goed door tot zeker 100 meter.

Of het een fout is in de omschrijving, valt dus erg te betwijfelen. Feit is wel dat direct stralende speakers een vlakker frequentieverloop hebben dan de vele mid en hoog hoorn combinaties. In dat soort gevallen kom je dan haast niet onderuit om een 4-weg actieve hoorn combinatie te maken

Met een actieve set die met een DSP is uitgerust verwacht ik zelfs een nog beter afstraal en fase gedrag, mede omdat je o.a. de beschikking hebt om de mid speakers t.o.v. de hoge tonen hoorn ietsjes te delayen.

Jaren geleden stond er ook een goedkoop setje in het magazijn te spelen, en wel 4x X-15HL met 2x X-15 op een P-2000 en P-1600 versterker. In dat geval liet het mid op 40 meter een beetje na, maar de stemmen en spraakverstaanbaarheid was nog steeds prima. Ik had wel de indruk dat deze speakers zwaardere versterker konden gebruiken om nog wat meer uit te halen, maar op zich klink het geheel toch prima.

TCMC

De dynamische EQ op de DCX2496 heeft geen expander functie. Het is een frequentie band of een shelf curve die je in de plus kan draaien en bij het ingaan van het threshold punt weer af laat nemen tot een rechte grafiek.

Ga je in de min proberen, dan is het effect van de dynamische DEQ veel minder sterk. De dip of de aflopende curve gaat dan heel geleidelijk om onder het threshold punt weer terug te gaan naar een rechte grafiek.

In beide gevallen dus geen expander, maar alleen compressie in de bereffende ingestelde band.

Dynamische EQ is erg lastig, maar ik kan er loudness functies mee creëren en ook de high driver bij hoge geluidssterktes ook minder laten schreeuwen.

TCMC

Het menselijke gehoor is inderdaad nogal subjectief. Toch neem ik het gehoor wel mee als ik een geluidsset moet gaan afregelen met een DSP. Het meten is dan toch wel een leuk hulpmiddel om probleemgebieden op te sporen en te verhelpen.

Ik denk dat je i.p.v. inspelen beter kunt spreken van pre-conditioneren.
Inderdaad als een luidspreker minimaal 8 uur op het volledige vermogen gespeeld heeft, dat de TS parameters veranderen. De resonantie frequentie zakt dan met ca 15% omdat de spider iets soepeler wordt, maar ook de Qes wordt een stuk lager, terwijl de Qms vrijwel gelijk blijft of soms zelfs ietsjes toeneemt. De EBP blijft wel nagenoeg gelijk.

Vergelijking met WinISD laat zien dat een nieuwe luidspreker en een gebruikte luidpreker vrijwel dezelfde frequentie overdracht heeft. Wel is dan een duidelijk verschil in impedantie verloop te zien.

Bij zware belasting en hogere spreekspoel temperaturen veranderen de TS parameters vrij drastisch, iets waar m.i. te weinig rekening mee wordt gehouden.
Ik zie ook wel eens dat de TS parameters verschillen bij verschillende omgevingstemperaturen en lucht vochtigheden.

Overigens wat ik me afvraag: neemt de magnetische veldsterkte van ferriet magneten niet in de loop der tijd wat af?

TCMC

Vaak is het inderdaad zo als een subwoofer in een dode kamer wordt gemeten, dat deze ook akoestisch niet lager komt dan 48 Hz. In de praktijk zie je dan dat f3 richting 38 - 42 Hz gaat, afhankelijk waar je staat, en dat is op zich laag zat. Meestal kun je daar ook het subsonic filter op instellen.

TCMC

Voor actief zul je ook een 2x2 DSP moeten zien te verschaffen. Deze kun je dan perfect instellen voor monitor gebruik maar ook voor als gewone speakerkast.

Ga je dit analoog doen, dan kom je een vrij gecompliceerde print aan het bouwen. Voor dat je daar aan begint moet je toch het e.e.a. gaan simuleren met een digitale crossover en veel metingen gaan verrichten met bijvoorbeeld Sia Smaart Live 5. Het ontwerpen van de analoge print is op zich redelijk eenvoudig, maar een DSP is veel flexibeler en compacter.

De Hypex modules zijn op zich OK, maar je moet dan ook een voeding bouwen of een passende SMPS gebruiken.

Wil je alleen met een versterker en passief filter aan de slag, vergeet dan niet om een limiter in te bouwen. Dit kan met opto resistors, zoals de LCR0202, maar ook een Trans Conductance Amplifier zoals de LM13700 en een comparator zoals de LM393 lukt dat ook wel. Bij voorkeer dien je dan de limiter in een tegenkoppellus bij een opamp op te nemen.

Ik vraag me af of het prijstechnisch en qua constructie wel haalbaar is.
Ik denk dat een normale amp, passive luidsprekerkast en losse monitor processor beter haalbaar is.
Zelf ben ik van de zelfbouw afgestapt omdat je tegenwoordig voor vrij weinig geld leuke kant en klare speakers kunt kopen.

TCMC

Wat ik in het verleden deed is bij de topkasten een bipolaire elko van 100 µF 100 V in serie schakelen. Hierbij worden de bassen dan uit de topkasten gefilterd en blijft de impedantie van de sub-top combinatie dan op 8 Ohm. Omdat er minder versterker vermogen wordt verspild houd je uiteindelijk meer basweergave over en klinkt het al een stuk netter. Je zult dan wel de topkasten geinverteed moeten aansluiten voor een optimaal fasegedrag bij de overname frequentie.

Welliicht is het voor hoog vermogen beter om voor elke topkast 2 MKP of MKT condesatoren van 47 µF 250 V parallel te schakelen en die dan weer in serie met de topkast aan te sluiten.

Later kun je alsnog een 2de versterker aanschaffen en een actieve crossover.

TCMC

Ik zie het anders met actief en passief.

Het voordeel van actieve setjes is, dat deze in principe plug and play zijn. Versterkers, processing, limitng, alles zit ingebouwd. Ook het opbouwen gaat lekker snel en er zijn relatief weinig kabels.
Nadeel (bij veel goedkope actieve setjes) vind ik dat het tweak gehalte beperkt is en dat DSP's van bijvoorbeeld LEM actieve speakers (D-400, Poseidon 212) ook nog eens factory password protected zijn.

Het voordeel van passieve setjes vind ik wel de losse onderdelen die je zelf kunt bepalen voor optimale geluidskwaliteit en de te behalen maximale geluidsdruk.
Je kun zelf de speakers, versterkers en processing kiezen. Iemand die dus een beetje verstand van geluid heeft, zal met een passieve set ook het beste resultaat behalen.
Nadelen zijn meer kabels, lastiger in te stellen, meer sleepwerk enzo.

TCMC

Leuke link van Philips. Opvallend vind ik wel de sterke overeenkomsten met huidige compression drivers.

TCMC

Ik vermoed haast om koeltechnische redenen.

TCMC

Ik zit eerder te denken aan de Stageamp 4.0. Een lichtgewicht versterker die genoeg vermogen levert voor 6 subwoofers.

Ik zie ook op meetmusic dat de Stageamp 4.4 een SMPS voeding heeft van maar liefst 10 Kilowatt. Ondanks dat nog steeds 15 kg wat ik niet echt licht gewicht vindt voor een versterkers met een (zeer stevige) geschakelde voeding, maar nog prima is voor mobiel gebruik.

De Crown XLS-5000D lijkt me ook geschikt.
Overigens ken ik deze versterkers alleen van papier. Wel weet ik dat de DAP amps van dezelfde OEM leverancier komen, dus dat is nog wel vertrouwd wat dat betreft.

TCMC

4 Ohm brug of 2x 2 Ohm raad ik niet aan, ook niet bij de betere versterkers. 2,66 Ohm is bij mij dan het minimum. Je hoort vaak dat de voeding iets te kort komt en/of dat de sub weergave rommelig wordt.

Ik denk dat je beter bij de CC4000 kan blijven. Het iets minder versterker vermogen kun je oplossen met vrij stevige compressie/limiting. Verder als je 6 subwoofers hebt, mag je de kanalen ongelijk belasten, zodat je nog iets meer vermogen per subwoofer overhoudt.

TCMC

Ik heb daar heel sterk mijn twijfels over.
Je zult dan op zijn minst rubberen matten tussen moeten leggen, anders kan de handel gemakkelijk schuiven.
Verder heb je dan niet echt de mogelijkheid om de kasten vast te sjorren met spanbanden.

Ik heb per kant 4x X-15HL met 2x X-15 netjes gestackt en vastgejort gezien, ondanks dat de pootjes netjes in de gaten en sleuven vielen van de subs. Dit is m.i. zoals het hoort en hoef je bij wildere feestjes niet bang te zijn dat de boel omvalt of dat een topkast op iemands zijn/haar hersens komt.

TCMC

3 stuks, 3x defecten gehad. Het is dat ik zelf redelijk technisch ben en dat ik het vrij eenvoudig kon oplossen. Ook LEM DX-24 en DX-26 heb ik al vaker op mijn werktafel gehad.
DBX Driverack PA en 260 nog nooit defect gezien, vallen wel eens uit bij sterke netspannings variaties. Ondanks dat wel naar mijn idee de betrouwbaarste processor.

TCMC

Niet nodig. Afwijking is iets van 0,5 dB. Ik heb hem ook eens vergeleken met de NTI meetmic (wel een MIC versterker nodig met een impedantie van 47 K of meer). Verder is boven de 10 KHz weinig boeiend. Sterker nog: een meetmic van DBX brengt het nog een stuk slechter vanaf, en wel een bult rond de 15 KHz. Regel je daar op af, dan blijft er van het top hoog vrij weinig over en klinkt het geluid ook niet meer open. In dit geval kun je beter op het gehoor afgaan, en is ook nog sterk afhankelijk van de akoestische omstandigheden en luchtvochtigheid.
Nog sterker: een boost van +6 dB on-axis rond 15 KHz klinkt zelfs niet vervelend, klinkt wat sprakelender en Hihats en bekkens klinken wat lichter en frisser. Off-axis zakt dat toch snel in elkaar, evenals bij kurkdroog weer of bij hoge luchtvochtigheid.

TCMC

Ik zie nog wel eens ergere boosts van +10 dB of meer (10x vermogen). Vergeet niet dat bij een line array een hele batterij high drivers aan elkaar gekoppeld zijn, en dan kun je gerust het volle versterkervermogen inzetten. Het blijft dan alleen nog oppassen dat je geen vervorming krijgt (dome break up en/of compressiekamer vervorming) die nog erger is dan verzadigd hoge tonen geluid.

Verder is mijn ervaring dat ik met RMS compressie/limiting bij actieve high driver sturing leuke resultaten te behalen valt en geen gevaar oplevert, terwijl het impuls vermogen toch zeer hoog blijft. Zelfs heel af en toe clippen van de versterker voor het hoog is dan nog toegestaan.

TCMC

1.23 Volt = +4 dBu. Op de VU meter is dat normaal gesproken dan -2 dB bij XLR uit.

Het threshold punt van de limiter is afhankelijk van de ingangsgevoeligheid van de versterker. Ik ben al P-1600 en P-2000 versterkers tegengekomen die eem dusdanige harde limiter hebben, dat de clip LED bij +20 dBu input nog nauwelijks oplichtte.
Misschien ben jij wel een van de gelukkige bezitters.

Overigens, de versterker moet dan voluit staan. Je kunt de gain in de middenstand zetten (6 dB lager) en het thresholdpunt inderdaad op -12 dB zetten. Limiter werkt dan prima en je verlaagt ook nog eens de ruisvloer.

TCMC